Pracownia Rzemiosł Dawnych: sierpnia 2018

Wiejskie tradycje- skąd się biorą lniane nici.

Oto kilka zdjęć i słów na temat tradycyjnej obróbki lnu włóknistego.

Len wysiewamy gdy tylko puszczą mrozy, w marcu, kiedy w lesie zobaczymy pierwsze białe zawilce- to najlepszy czas na wysiew lnu, nie straszny mu przymrozek, ani okazjonalny śnieg.

wysiany len

wschody

Ważne, by w tym pierwszym etapie wzruszać ziemię pomiędzy rzędami wysianego lnu. Pielimy też chwasty, by nie zagłuszyły delikatnych roślinek.

Len włóknisty- około miesiąc po wysiewie.

Piękna wiosenna pogoda da nam kwiaty już po dwóch miesiącach.

kwitnący len

Gdy ostatnie kwiaty jeszcze kwitną, zawiązują się już torebki nasienne

Len włóknisty


torebki nasienne lnu włóknistego

Gdy len osiąga "żółtą dojrzałość łodygi", czyli od dołu zielone łodyżki zaczynają nabierać żółtego koloru- rwiemy:). Len ma bardzo delikatny system korzeniowy, więc nie tniemy go (zwłaszcza ze korzonek to też włókno), a po prostu delikatnie wyrywamy.

Rwanie lnu

Len układamy od razu (zgodnie z rzędami, w których rósł) na polu. Zostawiamy go tu na jeden/ dwa dni, by łodygi stężały, czyli po prostu stały się twardsze.

tężenie lnu

A stężeć musiały, by mogły sobie stać i się suszyć. W czasie tego procesu niedojrzałe jeszcze wcześniej nasiona spokojnie sobie dojrzeją i będziemy mogli je pozyskać na przyszłoroczny siew. To jest etap, podczas którego możemy odetchnąć, bo już chwilowo nic nas nie goni. Czekamy do września na odziarnienie i roszenie.

suszenie lnu w snopkach

Aby oddzielić włókno od paździerza musi się zadziać chemiczno-historyczna magia. Jak ktoś kiedyś na to wpadł- nie mam pojęcia, ale zadziałało:).
Na tym etapie musi zajść proces rozkładu kleju łączącego włókno z paździerzem. Dzieje się to albo poprzez moczenie lnu w wodzie, najlepiej płynącej rzece, by uniknąć nieprzyjemnego zapachu (ta metoda daje jaśniejsze włókno), albo rosimy len na trawie.
Roszenie- bo len moczymy na porannej rosie. Układamy go w rzędach i zostawiamy naturze, po dwóch tygodniach przekładamy na drugą stronę. W ten sposób na miesiąc mamy z głowy koszenie trawy, bo wszędzie leży len.

roszenie lnu

Wyroszony len suszymy i może sobie czekać aż do następnego roku do pracy na międlicach i cierlicach. Te narzędzia służą do łamania łodyg lnu. Dzięki roszeniu, łatwo oddzielają się one od włókna i spadają na ziemię. To paździerz, od którego pochodzi nazwa miesiąca, w którym wykonywano te prace.

międlenie lnu

Wymiędlony len czeszemy na czesalnicach. Fajna praca, tylko trzeba uważać, by nie wyczesać sobie rąk przy okazji. Czeszemy jak długie włosy, najpierw końcówki, idziemy w górę, aż całe pasmo będzie wyczesane i pozbawione paździerza. Na czesalnicach zostają nam krótkie włókna, pakuły, zaś w ręku najdłuższe pasma, najlepsze do przędzenia.

czesanie lnu

Przędzenie- len przędziemy na kołowrotkach lub wrzecionach.

przędzenie

GOTOWA LNIANA PRZĘDZA:)

Włókno z pokrzywy- dalsze eksperymenty

Prawie 9 kg zielonej pokrzywy, już po pozbawieniu liści. 1/3 do moczenia, 1/3 do roszenia, a 1/3 do zdjęcia włókna od razu. Sporo z ta metoda pracy, ale włókno ma najładniejszy kolor wg mnie, tzn włókno, które dopiero powstanie. Przy tym trzecim sposobie można podsuszyć i za pomocą noża z ząbkami, takiego do obiadu, „skrobać” te zielone paski (dobre na osnowę, długie włókno i mocne), lub zagotować np w popiele, lub sodzie, by rozłożył się klej i np na gręplach można było wyczesać, niczym runo owcze (krótsze i delikatniejsze włókno). Ale to wszystko zostanie opisane też na polskapokrzywa.pl